Aanduiding van koper en koperlegeringen
De aanduiding voor koper en koperlegeringen wordt geregeld in ISO 1190-1 ‘Copper and copper alloys - Code designation - Part 1: Designation of materials’ en in EN 1412 ‘Koper en koperlegeringen. Europees nummeringssysteem.’
Voor de aanduiding kan dus, evenals bij aluminium, gebruikt gemaakt worden van een aanduiding op basis van de chemische samenstelling (ISO 1190-1) of van een numeriek aanduidingsysteem (EN 1412).
Aanduiding op basis van chemische samenstelling
1 ongelegeerd koper
De aanduiding voor ongelegeerd koper bestaat uit het chemische symbool voor koper (Cu) gevolgd door een aantal hoofdletters waarmee de kwaliteit nader aangeduid wordt. De letters worden door een liggend streepje gescheiden van het symbool Cu. Bijvoorbeeld:
Cu-ETP, CU-DHP, Cu-FRHC
2 gelegeerd koper
Het basissymbool Cu wordt gevolgd door het (de) chemisch(e) symbo(o)l(en) van het (de) aanwezige legeringselement(en). Het symbool voor het legeringelement wordt gevolgd door een, bij voorkeur, heel getal dat het nominale legeringpercentage aangeeft.
De legeringselementen staan gerangschikt naar aflopend percentage (bijvoorbeeld CuZn36Pb3); bij gelijk percentage alfabetisch (bijvoorbeeld CuAl10Fe5Ni5); dit op voorwaarde dat het belangrijkste legeringselement altijd voorop staat, ongeacht het percentage, dus CuNi18Zn27 en niet CuZn27Ni18.
Aanduiding op basis van het numerieke systeem
De aanduiding op basis van het numerieke systeem bestaat in totaal uit zes karakters. Het eerste karakter is de letter C om aan te geven dat we met koper te maken hebben. Het tweede karakter is een letter:
|
B |
: |
materiaal in blokvorm bedoeld voor de vervaardiging van gietstukken |
|
C |
: |
gegoten producten |
|
F |
: |
toevoegmateriaal voor solderen of lassen |
|
M |
: |
‘master alloy’ |
|
R |
: |
onbewerkt geraffineerd koper |
|
S |
: |
schrot |
|
W |
: |
materiaal in ‘geknede’ (gewalst, getrokken e.d.) vorm |
|
X |
: |
niet in normen vastgelegd materiaal. |
De volgende drie karakters bestaan uit een getal tussen 000 en 999. Voor de in normen vastgelegde kwaliteiten wordt een getal tussen 000 t/m 799 gebruikt, voor de niet vastgelegde kwaliteiten een getal tussen 800 t/m 999. Aan het getal is geen bijzondere betekenis toegekend, met andere woorden aan het getal is niet veel af te lezen.
Het zesde karakter tenslotte is weer een letter die de legeringsgroep aangeeft:
|
A of B |
: |
ongelegeerd koper |
|
C of D |
: |
laaggelegeerd koper (maximaal 5% legeringselement) |
|
E of F |
: |
koperlegeringen met meer dan 5% legeringselement |
|
G |
: |
koper-aluminium legeringen |
|
H |
: |
koper-nikkel legeringen |
|
J |
: |
koper-nikkel-zink legeringen |
|
K |
: |
koper-tin legeringen |
|
L of M |
: |
binaire koper zink legeringen |
|
N of P |
: |
koper-zink-lood legeringen |
|
R of S |
: |
complexe koper-zink legeringen |
Zowel de aanduiding op basis van de chemische samenstelling als de numerieke aanduiding worden nog gevolgd door een toestandsaanduiding die bestaat uit een letter, eventueel gevolgd door een getal:
|
M |
: |
zoals gefabriceerd, dus zonder gespecificeerde mechanische eigenschappen |
|
Hxxx |
: |
voor kwaliteiten waaraan een hardheidseis gesteld wordt. xxx is de minimale hardheid. Afhankelijk van de productnorm wordt de hardheid opgeven als hardheid Brinell (HB) of als hardheid Vickers (HV) |
|
S |
: |
voor materiaal dat spanningsarm gegloeid is |
|
Rxxx |
: |
voor kwaliteiten waaraan eisen ten aanzien van de treksterkte gesteld worden. xxx geeft de minimale treksterkte in N/mm² |
Lijsten met overeenkomstige aanduidingen van veel voorkomende koperlegeringen
Ongelegeerd koper
|
EN ISO 1190 1998 |
EN 1412 1995 |
Duitsland |
Verenigde Staten |
Verenigd Koninkrijk |
Frankrijk |
|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cu-OF |
CW008A |
OF-Cu |
C10200 |
C103 |
Cu-OF |
|
Cu-HCP |
CW021A |
SE-Cu |
-- |
– |
– |
|
Cu-FRTP |
CW006A |
– |
C12500 |
C104 |
Cu-FRTP |
|
Cu-PHC |
CW020A |
-- |
-- |
– |
– |
|
Cu-DLP |
CW023A |
SW-Cu |
C12000 |
– |
Cu-DLP |
|
Cu-DHP |
CW024A |
SF-Cu |
C12200 |
C106 |
Cu-DHP |
|
Cu-ETP |
CW004A |
E-Cu57/ 58 |
C11000 |
C101 |
Cu-ETP |
|
|
|
|
|
|
|
Koper-zink kneedlegeringen (tombak en messing)
|
EN ISO 1190 1998 |
EN 1412 1995 |
Duitsland |
Verenigde Staten |
Verenigd Koninkrijk |
Frankrijk |
|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
|
|
|
|
CuZn5 |
CW500L |
Ms95 |
C21000 |
CZ 125 |
CuZn5 |
|
CuZn10 |
CW501L |
Ms90 |
C22000 |
CZ 101 |
CuZn10 |
|
CuZn15 |
CW502L |
Ms85 |
C23000 |
CZ 102 |
CuZn15 |
|
CuZn20 |
CW503L |
Ms80 |
C24000 |
CZ 103 |
CuZn20 |
|
CuZn30 |
CW505L |
Ms70 |
C26000 |
CZ 106 |
CuZn30 |
|
CuZn33 |
CW506L |
Ms67 |
C26800 |
-- |
CuZn33 |
|
CuZn36 |
CW507L |
Ms63 |
C27200 |
CZ 108 |
CuZn36 |
|
CuZn37 |
CW508L |
Ms63 |
C27400 |
CZ 108 |
CuZn37 |
|
CuZn40 |
CW509L |
Ms60 |
C28000 |
CZ 109 |
CuZn40 |
|
CuZn35Pb1 |
CW600N |
Ms63Pb |
C34000 |
CZ 118/119 |
-- |
|
CuZn35Pb2 |
CW601N |
Ms63Pb |
C34200 |
CZ 119/131 |
CuZn35Pb2 |
|
CuZn36Pb3 |
CW603N |
– |
C35600 |
CZ 124 |
CuZn36Pb3 |
|
CuZn37Pb2 |
CW606N |
Ms60Pb |
C35300 |
CZ 128 |
-- |
|
CuZn38Pb1 |
CW607N |
Ms60Pb |
C35000 |
CZ 129 |
-- |
|
CuZn38Pb2 |
CW608N |
-- |
C37700 |
CZ 120/128 |
CuZn39Pb2 |
|
CuZn38Pb4 |
CW609N |
-- |
-- |
CZ 121 Pb4 |
-- |
|
CuZn39Pb0,5 |
CW610N |
Ms60Pb |
C36500 |
CZ 123/137 |
CuZn39Pb0,8 |
|
CuZn39Pb1 |
CW611N |
-- |
-- |
-- |
-- |
|
CuZn39Pb2 |
CW612N |
Ms58 |
-- |
-- |
-- |
|
CuZn39Pb3 |
CW614N |
Ms58 |
C38500 |
CZ 121 Pb3 |
CuZn40Pb3 |
|
CuZn40Pb2 |
CW617N |
Ms58 |
C37700 |
CZ 120/122 |
CuZn39Pb2 |
|
CuZn43Pb2 |
CW623N |
-- |
-- |
-- |
-- |
|
|
|
|
|
|
|
Koper-tin kneedlegeringen (fosforbrons)
|
EN ISO 1190 1998 |
EN 1412 1995 |
Duitsland |
Verenigde Staten |
Verenigd Koninkrijk |
Frankrijk |
|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
|
|
|
|
CuSn4 |
CW450K |
SnBz4 |
C51100 |
PB 101 |
CuSn4P |
|
CuSn5 |
CW451K |
– |
C51000 |
PB 102 |
– |
|
CuSn6 |
CW452K |
SnBz6 |
C51900 |
PB 103 |
CuSn6P |
|
CuSn8 |
CW453K |
SnBz8 |
C52100 |
PB 104 |
CuSn8P |
|
CuSn3Zn9 |
CW454K |
– |
– |
– |
– |
|
|
|
|
|
|
|
Koper-tin gietlegeringen
|
EN ISO 1190 1998 |
EN 1412 1995 |
Duitsland |
Verenigde Staten |
Verenigd Koninkrijk |
Frankrijk |
|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
|
|
|
|
CuSn7Zn4Pb7-C |
CC493K |
RG7 |
C93200 |
-- |
– |
|
CuSn12-C |
CC483K |
SnBz12 |
C90800 |
PB2-C |
CuSn12P |
|
CuSn7Pb15-C |
CC496K |
SnPbBz 15 |
C93800 |
LB 1 |
– |
|
|
|
|
|
|
|
Koper-nikkel-zink kneedlegeringen (nieuwzilver)
|
EN ISO 1190 1998 |
EN 1412 1995 |
Duitsland |
Verenigde Staten |
Verenigd Koninkrijk |
Frankrijk |
|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
|
|
|
|
CuNi10Zn27 |
CW401J |
– |
C76100 |
NS 103 |
CuNi10Zn27 |
|
CuNi10Zn42Pb2 |
CW402J |
Ns4711Pb |
C79800 |
NS 101 |
CuNi10Zn42Pb2 |
|
CuNi12Zn24 |
CW403J |
Ns6512 |
C75700 |
NS 104 |
CuNi12Zn24 |
|
CuNi12Zn25Pb1 |
CW404J |
– |
C79300 |
– |
CuNi12Zn25Pb1 |
|
CuNi12Zn39Pb1 |
CW406J |
CuNi12Zn30Pb |
– |
– |
– |
|
CuNi18Zn19Pb1 |
CW408J |
CuNi18Zn19Pb1 |
C76300 |
– |
CuNi18Zn19Pb1 |
|
CuNi18Zn20 |
CW409J |
Ns6218 |
-- |
NS 106 |
CuNi18Zn20 |
|
CuNi18Zn27 |
CW410J |
CuNi18Zn27 |
C77000 |
NS 107 |
CuNi18Zn27 |
|
|
|
|
|
|
|
Koper-berelium kneedlegeringen (precipitatie hardbaar)
|
EN ISO 1190 1998 |
EN 1412 1995 |
Duitsland |
Verenigde Staten |
Verenigd Koninkrijk |
Frankrijk |
|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
|
|
|
|
CuBe2 |
CW101C |
CuBe2 |
C17200 |
– |
CuBe1,9 |
|
CuCoNi1Be |
CW103C |
– |
– |
– |
– |
|
CuCo2Be |
CW104C |
CuCo2Be |
C17500 |
C 112 |
– |
|
CuNi2Be |
CW110C |
CuNi2Be |
C17510 |
– |
– |
|
|
|
|
|
|
|
Het MCB boek, een uitgave van MCB Nederland. Tel 040 - 2088333 Alle rechten voorbehouden. Disclaimer.